BR 80 van Trix Express meer dan 40 jaar geproduceerd

Foto 1 Tümmels

Foto 1 Tümmels

De Trix Bouwserie BR 80 werd voor het eerst gepresenteerd in december 1954 op de Neurenberger speelgoedtentoonstelling tegelijk met de nieuw ontwikkelde Perma eenheidsmotor die in alle modellen toegepast kan worden. De BR 80 en VT 75 zijn de eerste twee modellen die uitgerust waren met de nieuwe Perma motor.
Voor de klanten was er dan ook de mogelijkheid om de defecte motor in te ruilen voor een in- ruilmotor dit was een nieuwe motor daar het niet lonend was de oude te repareren. Dit spaart geld en tijd en u hebt een splinter nieuwe motor in uw locomotief.
De BR 80 tenderlok was uitgevoerd met eenvoudige schuifbeweging en de geplande met complete Heusinger schuifbeweging was te kostbaar en daarom niet uitgevoerd zie de fabrieks foto 1 hieronder.

catalogus van 1954

catalogus van 1954

In de catalogus van 1954 stond ook nog vermeld dat de loc zich door zijn nieuw ontwikkelde Trix Express gelijkstroom-permanentmotor prima liet regelen door het fijnste magneetmateriaal. Hij rijdt enige honderden uren, praktisch zonder er naar om te zien.

TED nr. 6 1954 schreef er over dat de Rangeer Tenderlok 751 al op vele modelbanen rijdt, het model BR 80 van de Deutsche Bundesbahn. Ze ziet er goed gedetailleerd uit maar niet alleen het uiterlijk is mooi, de trekkracht is ondanks de grootte enorm. Van de drie aangedreven assen zit op de achterste as plastic bandjes om het doorslippen te voorkomen en een ander belangrijk punt is de nieuwe krachtige Perma motor. Maar er werd wel gewezen op overbelasting van de motor omdat nu de wielen niet meer doorslippen en bij te zware belasting kan de motor overbelast worden. Dus zoveel wagons aankoppelen zodat de lok ook nog bij geringe snelheid vooruit komt. En dan zal je nog versteld staan hoeveel er achter kunnen hangen. Zo neem je het zekere voor het onzekere.

De aandrijving geschiedt namelijk door een wormwiel met tandwielen die zo de drie assen aandrijft. Vanwege deze aandrijving kan de lok dus niet verschoven worden met draaiende wielen. Wil men dit toch doen dan wordt het tandwiel met schuine vertanding beschadigd. En dat is nog al eens het geval bij een slecht rijdende BR 80 met de Perma motor.

Trix Express WebDe 1e serie had een messing tandwiel met schuine vertanding en later was dat van kunststof-nylon. Eerst nog zonder smeerviltje (foto 1) maar door klachten over slijtage werd er achteraf deze smeerinrichting ingebouwd. Later werd dat standaard af fabriek ingebouwd en werd het tandwiel met schuine vertanding van kunststof-nylon en voor een geruisloze overbrenging.

Er kon ook nog een plaatje (foto 2) gemonteerd worden om te voorkomen dat er teveel stof en haren tussen de tandwielen en wielen terecht kwam. Trix Express WebWant vroeger werd er veelal op de grond gespeeld baantje opbouwen en weer afbreken.
Er zitten op dit model 2 koplampen en 2 sluitlampen door middel van 4 kleine steeklampjes, het chassis en de behuizing bestaat uit zinkgietwerk.
Bij mij rijdt dit 1e type BR 80 al jaren onder de kerstboom en rijdt werkelijk geruisloos zijn rondjes. De 751 is ondanks zijn leeftijd en constructie een zeer gaaf rijdend klein krachtpatsertje van een locomotiefje.

Het Trix handboek 1:90 eerste uitgave 1956 schrijft; De Trix Express Tenderlok 751 is een natuurgetrouw schaalmodel van de bouwserie 80 van de Deutsche Bundesbahn. Alleen de schuifbeweging is vereenvoudigd vanwege de stevigheid van het stangenstelsel en de kosten ervan. De lok is een C lok dat wil zeggen ze bezit drie gekoppelde assen. De prestaties zijn dankzij de Perma eenheids motor en plastic bandjes geweldig en mag daarom op geen enkele TRIX baan ontbreken.

De BR 80 rangeerstoomlok in het grootbedrijf daarvan zijn er tussen 1927-1929 39 gebouwd en aangeschaft ze gingen tussen 1965 en 1969 met pensioen.
Deze locs zijn gebouwd voor het rangeerwerk op de vooral grotere stationsemplacementen en daarvoor werd er een zuinige en kleine eenheids locomotief ontwikkeld. Tot de 2e WO werden ze voornamelijk ingezet in Keulen en Leipzig. Na de oorlog gingen er 22 naar de Deutsche Reichsbahn en 17 naar de DB. En zelfs tot 1977 hebben sommige nog dienst gedaan als werkloc bij Klockner werke AG te Duisburg en Ruhrkohle. Zeven ervan zijn nog inzetbaar als museumlocs en zelfs een ervan de BR 80036 staat bij de VSM in Beekbergen – Apeldoorn.
De VSM 80 036
De 80 036 heeft bij de DB dienst gedaan tot 10 januari 1960. Daarna heeft de locomotief bij de -toenmalige- firma Klöckner Bergbau Köningsbronwerne AG (KBAG) gereden met nummer KBAG 11. Vanaf 1 januari 1969 veranderde KBAG haar naam in Ruhrkohle AG (RAG). DB 80 036De locomotief kreeg een nieuw nummer, namelijk RAG D 725. Wegens ontstoming van de RAG kan de VSM de 80 036 vanaf voorjaar 1976 op haar materieellijst plaatsen. De loc is daarna gereviseerd door werkplaats Tilburg. Na jaren van actieve dienst bij de VSM staat de 80-er nu aan de kant. Een grote revisie is nodig, een fonds is daarvoor opengesteld.
De BR 80 locs hebben met hun 575 pk een dienstgewicht van 54,4 ton en een maximum snelheid van 45 km h.

De kleine Rangeer Tenderlok BR 80 behoort zeker tot de belangrijkste modellen in het naoorlogse Trix Express assortiment. Er bestaat bijna geen Trix modelbaan waar dit model niet inzetbaar is. Het model is natuurlijk een van de langst geproduceerde modellen van 1954 tot 1995. DB 80 036Dit kwam mede doordat in bijna alle startsets de BR 80 als loc zat. En werd natuurlijk bijna niet gekocht voor zijn model maar eigenlijk meer als speelgoed trein in de beginjaren. Daarom vind je niet zo snel de verpakking met een lok van de BR 80. Bij de afbeeldingdozen kom je nog wel eens de 750 plastic uitvoering tegen die te koop wordt aangeboden. De BR 80 werd ook door andere fabrikanten zoals Marklin, Fleischmann, Roco en Piko in de startsets aangeboden.

De verschillende uitvoeringen met verpakkingen zijn;

TE 751-201 1954-1960 1e in de groene railfiguren doos, 2e in de gele zwarte gestreepte doos, 3e geel zwart gestreepte afbeeldingdoos, 4e geel oranje flapdoos, met de nieuwe permamotor, chassis en behuizing geheel uit zinkgietwerk en 4 insteeklampjes en opdruk Trix 80018 Gt 33.
Prijs in 1957 f 37,50

BR 80 in TTR uitvoering met de Engelse koppelingen

BR 80 in TTR uitvoering met de Engelse koppelingen

TE 750-200 1957-1960 1e in de geel zwarte gestreepte doos, 2e geel zwarte gestreepte afbeeldingdoos 3e geel oranje flapdoos, chassis is van zinkgietwerk alleen de behuizing is nu van kunststof en 2 lampen voor m.b.v. lichtgeleiders en de opdruk Trix is 80020 Gt 33. Prijs in 1957
f 26,50

TE 209-2209 1961-1963 in de geel oranje flapdoos, goedkope eenvoudige uitvoering helemaal van kunststof en de simpele schijfcollectormotor met een tussentandwiel uit messing dat later ook van kunststof werd, zonder verlichting, schuifbeweging zonder koppelstangen, eerdere uitvoeringen hadden metalen buffers later werden deze van kunststof en de opdruk is Trix 80020 Gt 33. Prijs in 1962 f 22,95

let op de verhoging langwerpig (deksel). Dit is alleen op de 80018 metalen behuizing

TE 210-2210 1961-1965 1e in de geel oranje flapdoos, 2e robijnrode doos met inlay, gelijk aan de 209-2209 alleen met 3 lampen mbv lichtgeleiders. Prijs in 1965 f 18,95

TE 211-2211 1961-1967 1e in de geel oranje flapdoos, 2e robijnrode doos met inlay gelijk aan de 210-2210 alleen met zinkgietwerk behuizing, schuifbeweging met koppelstangen en de opdruk is Trix 80018 Gt 33.Prijs in 1965 f 25,75

TE 2218 1968-1972 in de robijnrode doos met inlay, het chassis en behuizing zijn van zinkgietwerk, en plastic inzet ramen, met fijne vertanding permamotor, 3 koplichten en 3 sluitlichten die met een verlichting set 6632 later ingebouwd kan worden, buffers met witte ringen en de koppeling met schuifblokje en de opdruk is Trix 80018 Gt 33. Let op: dit chassis is kwetsbaar met vallen, de voorzijde wil nog wel eens verbuigen en de gegoten trappen kunnen afbreken. Prijs in 1973 f 58,-

E 2216-32216 1971-1987 in de helderrode doos met inlay is onbekend, chassis is van zinkgietwerk en de behuizing kunststof, permamotor met grove vertanding, geen verlichting, geen koppeling voor, de buitenslepers zijn bevestigt met plastic houders en de middenslepers bevestiging is nog maar met 1 schroefje, eenvoudige schuifbeweging, buffers met of zonder witte randen, de opdruk is Trix 80020 Gt33 en er zijn modellen in omloop waarbij de rode ketels zwart zijn.
(op geen enkele prijslijst is dit nummer te vinden alleen op de roze handleiding van de 2218)
De uitvoering 2216 komt alleen uit de startsets 1314, 1315, 1306, 1307 en 31307

TE 2217- 32217 1971-1987 in de helderrode doos met inlay, gelijk aan de 2216 alleen met 3 lampen m.b.v. lichtgeleiders en een koppeling voor en buffers met of zonder witte rand. Prijs in 1984 f 129,-

Bijzondere laatste startset;
TE 31319 1988-1995 startset BR 80 met verlichting en 3 goederenwagons en een langer railovaal. In In een aantrekkelijke grotere verpakking. Prijs in 1992 f 149,-

TE 31319 1995 speciale startset Casio BR 80 blauw met verlichting en 3 witte goederenwagons en railovaal.

Via een Trix expert uit Dld vernomen dat deze set niet verkocht werd maar alleen als reclame actie van Casio voor de kerst 1995? bedoeld was.
De modelbaan moest voor de ramen in de winkel staan en de Casio horloges rond rijden. Er zat ook nog een speciaal kartonnen display bij voor de opstelling.

Het nummer 31319 is hetzelfde als de startpakking uit 1993-94. Later schijnen nog enkele sets te zijn verkocht via de winkelketen Aldi.

In 1963-64 was de Trix BR 80 ook leverbaar voor het Rivarossi 2 rail systeem, dit had te maken met de korte doch vruchtbare samenwerking van Trix en Rivarossi. De Trix modellen werden in Como Italië aangepast voor het 2 rail systeem van Rivarossi, hierbij ontbraken de slepers, de koppeling voor en geen verlichting maar wel met koppelstangen van de BR 80 (type 209).

Gerlach model gegevens Rivarossi BR 80

Goederentrein startset 513 uit 1960-61

Goederentrein startset 7/1000 uit 1958

Zestiger jaren verpakkingen van startsets met de BR 80 erop afgebeeld

Zeventiger en tachtiger jaren verpakkingen van startsets met de BR 80

De BR 80 751 in de 5 verschillende verpakkingen

 

De verschillende verpakkingen van de BR 80

Bronvermelding;
TED 1-10 & TRIX 1:90 & div.Trix Express catalogi, Trix Vereinigte Spielwarenfabriken Ernst VoelkK.G. Nürnberg
Verslagssektion Mikado 1988/89
Mikado Sammler Editionen 2010
W.Tummels Verlag 2000
Gerlach Modellbahn Triebfahrzeuge 1966
Rivarossi catalogus 1964-65
https://www.stoomtrein.org/collectie/br80.html